الفضاءُ السَّيبراني وتَحوُّل التَّديُّن

نوع المستند : علمية بحثية

المؤلفون

1 زميل باحث بمعهد المصطفى العالمي للبحوث والدراسات

2 عضو في هيئة التدريس بجامعة المصطفى العالمیة

المستخلص

إنَّ الفضاء السيبرانيّ والمجازيّ - باعتباره وسيلة ومنصة إلكترونية يتمّ من خلالها إنشاء المعلومات، ونقلها، وتلقّيها، وتخزينها، ومعالجتها، وحذفها - يُشكّل حياةَ الكثيرين في مجالات مختلفة تتراوح من العلاقات الاجتماعيّة إلى الاقتصاديّة والترفيهيّة والتعليم...، وتختلف وظيفتها باختلاف حاجات الناس المتغيّرة.
واليوم يتجاوز الفضاء السيبرانيّ المجازيّ ووسائل التواصل الاجتماعيّ من حيث التأثير الأطرَ الافتراضيّة ويؤثّر في العالم الماديّ والاجتماعيّ، ويُنشئ الفضاء الإلكترونيّ أشكالًا ثقافية جديدة عن طريق تغيير الثقافة ومكوّناتها في العصر الرقميّ، كما أنّ التدين يتأثر به، بوصفه عنصرًا مهمًّا في المظاهر الثقافيّة والاجتماعيّة، بهذه العمليّة. 
في ضوء هذه الحقيقة من أجل تحديد نطاق وأبعاد تأثير الفضاء السيبرانيّ في التديّن (الغرض)، تتساءل هذه المقال عن دور وتأثير الفضاء السيبرانيّ في تطوّر التديّن (السؤال)، من خلال استخدام طريقة وصفيّة تحليليّة ونهج «هايدغر» و«بودريار» (الطريقة)، معرّفًا التحوّل في فهم الواقع والمقدس، والهوية الدينيّة، والمرجعيّة الدينيّة، ومفهوم العفة، واستهلاكية المادّة الدينيّة كمكوّنات للتديّن والتي تطورت تحت تأثير الفضاء السيبرانيّ (الفرضيّة)، وقد توصّلت إلی أنَّ طبيعة الفضاء السيبرانيّ علمانيّة بالذات (النتيجة).

الكلمات الرئيسية

Cyberspace and evolution of religiosity

 

Muhammad Hadi Madani

Muhsen Ma'arifi

 

Abstract

As electronic media through which information is created, transmitted, received, stored, processed and deleted, cyberspace shapes lives in different fields from social relations to economy, entertainment and education. Given the changing needs of people, it performs different functions. Today, cyberspace and social media go beyond virtual frameworks in terms of influence and affect the physical and social world. Cyberspace creates new cultural forms by changing culture and its components in the digital age. Religiosity, which is one of the important components of cultural and social manifestations, is affected in this process. Considering this fact, in order to identify the scope and dimensions of the impact of cyberspace on religiosity (goal), the present article questions the role and influence of cyberspace in the evolution of religiosity (question). Using a descriptive-analytical method and applying Heidegger and Baudrillard's approach (method), it introduces transformation of perception of truth and the sacred, religious identity, religious authority, concept of chastity and consumerism of religion as components of religiosity that have been transformed under the influence of vcyberspace (hypothesis ) and concludes (finding) that cyberspace is by nature secular.

Keywords: cyberspace, religion, religiosity, transformation, the sacred, religious identity, religious authority, chastity, consumerism

 

المراجع

  1. أ) المصادر الفارسية

    1. بروجردي علوي مهدخت، صدیق یزدجي أمیرسعید. تاثیر فضای مجازی بر هویت ملی و قومی در ایران. دراسات وسائل الإعلام الجديدة. 3 (12)، 87-110، 1396.
    2. قادي، مجتبی. هویت دینی در تعامل با فضای مجازی اینترنت. مجلة «رهیافت پیشگیری از جرم» الفصلية العلمية، 1396، (2): 49-76.

    ب) المصادر الإنجليزية

    1. David Ashley, History without a Subject ‘The Postmodern Condition’, (United States of America, Colorado: Westview Press, 1997).
    2. Geraci, R. (2010). Apocalyptic AI, visions of heaven in robotics, artificial intelligence, and virtual reality. U.S.A: Oxford University Press.
    3. Heidegger, Martin, “The Question Concerning Technology”. The Question Concerning Technology and Other Essays. Translator. William Lovitt. New York: Harper & Row Publishers, 1977.
    4. Heidegger, Martin, Discourse on Thinking, çev. J. M. Anderson, Harper Row Publishing, New York.
    5. Mbanaso, Uche M., and Eman S. Dandaura. 2015. “The Cyberspace: Redefining a New World.” IOSR Journal of Computer Engineering 17 (3): 17– 24.
    6. Morahan-Martin, J. and Schumacher, P. (2003). Loneliness and Social Uses of the Internet. Computers in Human Behavior, 19(6): 659-671.

    ج) المصادر الترکية

    1. Arslan, Mustafa, Medya ve yeni Dinsel Kimlikler, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2016.
    2. Aycan, Sezen, Dijital Dindarlıkta Mahremiyet: Dindar Muhafazakar Kadınların İnstagram Paylaşımları Örneği, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, 2019.
    3. Aydeniz, Hediyetullah, Bir İmkan ve Meydan Okuma Olarak Medya ve İletişim: Türkiye’de Din Hizmetleri ve Dini Bilgi Alanı Özelinde Bir Değerlendirme, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2016.
    4. Baudrillard, Jean, Kötülüğün Şeffaflığı, çev. Işık Ergüden. Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1998.
    5. Baudrillard, Jean, Neden Her Şey Hala Yok Olup Gitmedi?, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2012.
    6. Baudrillard, Jean, Sessiz Yığınların Gölgesinde, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2015.
    7. Baudrillard, Jean, Simülakrlar ve Simülasyon, Doğu Batı Yayınları, Ankara, 2014.
    8. Baudrillard, Jean, Tam Ekran. çev. Bahadır Gülmez, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2001.
    9. Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2016.
    10. Baudrillard, Jean: Şeytana Satılan Ruh, Çev. Oğuz Adanır, Doğubatı Yayınları, Ankara, 2005.
    11. Büyükaslan, Ali, Dinselliğin Sanal Dönüşümü: İslamî Evlilik Siteleri, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2016.
    12. Candemir, Hasan Hüseyin, "Sanal Din". Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2 / 1 (Haziran 2019): 159-161.
    13. Dağ, Ahmet, Dijital ve Transhümanist Dünyada Din ve Dindarın Durumu, Dijitalleşme, Değerler ve Din Sempozyumu Kitabı, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları No: 51, 2021.
    14. Değerlendirmek, 2018, s. 75, https://www.researchgate.net/publication /326926779_Sosyal_Medyanin_Gercekligi_Baudrillard_Perspektifinden_Sosyal_Medyayi_Degerlendirmek
    15. Ekinci, Fatma, Sanallaş(tırıl)ma Sürecinde Dinî Bilginin Hakikat Problemi, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2016.
    16. Gezginci, Gamze, Işıklı, Şevki, "Dindar Facebook Etkisi: Türk Kullanıcılar Üzerine Bir Analiz". Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 1 / 1 (Haziran 2018): 111-133.
    17. Güler, İlhami, Sosyal Medyada Din, Medya ve Din Tartışmaları Sempozyum Bildirileri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, 2016.
    18. Güzel, M. 2015. Gerçeklik İlkesinin Yitimi: Baudrillard'ın Simülasyon Teorisinin Temel Kavramları. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 65-84.
    19. Haberli, Mehmet, "Dijital Çağda Din ve Dindarlığın Dönüşümü". Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 2 / 2 (Aralık 2019): 307-315.
    20. Haberli, Mehmet, Sanal Din Tarihsel, Kuramsal ve Pratik Boyutlarıyla İnternet ve Din, Açılım Kitap, İstanbul, 2014.
    21. Harari, Y. N. Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi, Kolektif Kitap, İstanbul, 2017.
    22. Harvey, David: Postmodernliğin Durumu, Çev. Sungur Savran, İstanbul, Metis Yayınları, 1. Basım: 1997.
    23. https://www.ittifakgazetesi.com/sanal-dindarlik-tehlikesi-y25332.html
    24. Küçükalp, Kasım, “Enformasyon Kültürü ve Simülasyon Dünyası İçerisinde Hakikat ve İnsan İlişkisi”, Dijitalleşme, Değerler ve Din Sempozyumu Kitabı, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları No: 51, 2021.
    25. Merter, Mustafa, Nefs Psikolojisi, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2013.
    26. Metin, O. & Karakaya, Ş. (2017). Jean Baudrillard Perspektifinden Sosyal Medya Analizi Denemesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 109-121. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ akusosbil/ issue/34128/377515.
    27. Timur, Hayriye, Sosyal Medyanın Gerçekliği: Baudrillard Perspektifinden Sosyal Medyayı
    28. Yumrukuz, Ö, 2016. Jean Baudrillard'ın Simülasyon Kuramı Çerçevesinde Survivor Programı. TRT Akademi Dergisi, 1(1), 86-111.
    29. Yurtsever, Enis Âli, Dijitalleşmenin Karanlık Yüzü, Dijitalleşme, Değerler ve Din Sempozyumu Kitabı, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları No: 51, 2021.

     

المصطفی
المجلد 2، العدد 3 - الرقم المسلسل للعدد 3
ملفّ العدد: الدین و الدیانة في المجال الافتراضي
إبريل 2022
الصفحة 11-44

ملفات

شارك

إرسال الاستشهاد إلى

الإحصائيات